Deprem anında insanların yaşadığı korku, deprem sonrasında yerini bir panik havasına bırakmaktadır. Birbiri ile iletişim kurmaya çalışan insanlar iletişim hatlarında kitlenmesine, insanların panik havası ile kendilerini dışarıya atmalarına ve özellikle büyük şehirlerde trafiğe sebep açmaktadır.
Düzce’de yaşanan elektrik kesintisi de depremin gece olması sebebiyle ayrıca zorluk yaratmıştır. Bu gibi durumlar akaryakıt istasyonlarının güvenli şekilde çalışabilmesi için gereken ihtiyaçları da sektörüne yeniden hatırlatmaktadır.
1999 büyük Marmara depreminin üzerinden geçen 23 yılda maalesef hem alt yapı hem de toplum bilinci açısından deprem konusunda çok fazla yol alınamadı.
Kandilli Rasathanesi’nin eski müdürü, rahmetli Ahmet Mete Işıkara “Deprem öldürmez, çürük bina öldürür.” sözünü yine hatırlamamız gereken zamanlar. Depremden korunmanın en temel yolu, yapıları deprem riskini dikkate alan standartlara uygun olarak inşaat etmektir. Aynı yol özellikle tehlikeli maddeler ile çalışan sanayi kuruluşları ve özellikle akaryakıt istasyonları için de izlenmelidir.
Deprem bölgesinde yer alan sanayi kuruluşlarının yapısal sağlamlıklarının yanı sıra; mekanik, elektrik, akış vb. alt yapılarının sağlamlığı da aynı ölçüde önemlidir. Eğer anımsanırsa, büyük Marmara depremi ve sonrasında özellikle Kocaeli bölgesinde yer alan bazı sanayi kuruluşlarında oldukça tehlikeli kazalar yaşanmıştı.
Bu kazalardan en dikkat çekici olanlarında;
Depolama tanklarında oluşan çatlaklardan havaya, suya, ve toprağa 6500 ton akrilonitril kaçmıştır,
Aşırı basınç yükselmesi nedeni ile 200 ton susuz amonyak havaya salınmıştır,
Yakıt yükleme kolunun bozulması sebebiyle 50 ton dizel yakıtı İzmit Körfezi’ne dökülmüştür,
Beton destek kolonlarının yıkılması ile yarılan iki oksijen depolama tankından 1200 ton kriyojenik (aşırı soğutularak sıvılaştırılmış) oksijen dışarı boşalmıştır,
TÜPRAŞ petrol rafinerisinde söndürülmesi dört gün süren büyük yangınlara neden olup havaya LPG (sıvılaştırılmış petrol gazı) sızıntısı ve çevreye petrol saçılması yaşanmıştır,
Sadece Kocaeli bölgesinde 58 işyeri ve İzmit Körfezi civarında 350’den fazla sayıda büyük ve orta ölçekli işletme dikkat çekici düzeyde hasar görmüş, yöre belediyesi bu iş yerlerinin birçoğunda ağır hasar ve kimyasal sızıntı olduğu bilgisini vermiştir.
Konuya bir de akaryakıt istasyonları açısından bakılırsa, karşımıza hemen 2002 yılında 5,0 büyüklüğünde yaşanan Muş depreminde, kent merkezine 5 km uzaklıktaki akaryakıt istasyonunda meydana gelen patlama ve bunun sonucunda uzun süre söndürülmesi için uğraşılan bir yangın çıkar. Kent merkezi ve istasyon çevresi depremden çok fazla hasar görmemiş olsa da bu patlama ve yol açtığı yangın istasyon çevresinde depremden çok daha yüksek hasara neden olmuştur.
Dolayısı ile özellikle deprem riski yüksek olan şehirlerin merkezine yakın yerlerde konuşlanmış akaryakıt ve servis istasyonlarında gerekli önlemler alınmadığı taktirde, Muş depreminde yaşanan olayda olduğu gibi depremin yaratacağı hasardan çok daha fazlası ve yakıcı etkilerle karşılaşılabilir. Bu nedenle deprem riski yüksek olan şehirlerdeki akaryakıt ve servis istasyonlarında ilâve ve özgün tedbirler alınması çok büyük önem arz etmektedir.
AFAD tarafından yayınlanan Türkiye deprem riski haritasına göre 1. ve 2. derecede deprem riski olan illerdeki akaryakıt istasyonu ve nüfus dağılımı sırasıyla Şekil 1 ve Şekil 2’deki iki dairesel grafikte görülmektedir. Bu grafikler potansiyel tehlikenin büyüklüğünü açıkça ortaya koymaktadır.
İhbar Hattı
05342045702
