Rusya, ilk olarak Türkiye’den beyaz et alımını 1 Aralık itibarıyla durduracağını açıkladı. Ek olarak, Rusya Tarım Bakanlığı Türkiye'den ithal edilen tarım ve gıda ürünlerine yönelik denetimi sıkılaştırdığını açıkladı. Rusya, Türkiye ile vizesiz seyahat anlaşmasını 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren askıya alacağını da belirtti. Rusya ekonomi bakanı, Türkiye’ye yönelik Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesinin de kısıtlanması dahil çeşitli ekonomik sınırlamalar getirilebileceğini söyledi. Bakan, 20 milyar USD yatırımla Mersin Akkuyu’ya Rusya tarafından yapılacak Türkiye’nin ilk nükleer santralinin de bu kapsama girdiğini belirtti.
Beyaz et sektörüne ilişkin kararın, sektörü fazlaca etkilemesi beklenmiyor. Sektör yetkililerine göre, Rusya, Türkiye için çok önemli bir Pazar değil. Keza Rusya’ya senenin ilk sekiz ayında yapılan toplam beyaz et ihracatı 8 milyon USD.
Öte yandan, Rusya’nın doğalgaz satışını hemen kesmesi de kısa vadede mümkün görünmüyor. Nitekim bu tarz anlaşmalar, uluslararası hukuk tarafından oldukça kesin ve net ifadeler ile garanti altına alınıyor. Ayrıca Türkiye, Rusya’nın ilk sırada gelen gaz tüketicisi.
Turizm sektörü açısından ise Rus turistler, Almanya’dan sonra Türkiye için en önemli ziyaretçi kitlesini oluşturuyor. Geçen sene Rusya ekonomisinin, Batı ülkelerinin uyguladığı yaptırımlar ve düşen petrol fiyatları nedeniyle küçülmesi, Rusların alım gücünün gerilemesine neden oldu. Bundan dolayı, Ocak-Ekim 2015 döneminde Rusya’dan gelen turist sayısının önceki senenin aynı dönemine göre %19 geriledi. TURSAB verilerine göre Rus turistler Türkiye’de (yaklaşık) 6,5 gün geçirirken ortalama 603 dolar harcıyorlar. Buna göre, yılın ilk dokuz ayında, Rus turist sayısındaki azalmaya paralel olarak Türkiye’nin yaklaşık 356 milyon dolarlık bir kaybı söz konusu oluyor ki bu, Türkiye’nin toplam turizm gelirleri içinde çok az bir yer tutuyor (%1,4). Nitekim Ocak-Eylül döneminde Türkiye’nin toplam turizm gelirleri Turizm Bakanlığı verilerine göre 24,9 milyar dolar oldu. Bu rakam, önceki yılın aynı dönemine göre %6,5’lik bir düşüşe işaret ediyor. Aynı dönemde Türkiye’ye gelen toplam turist sayısındaki düşüş ise sadece %1,4 oldu. Buradan iki sonuç çıkarabiliriz: Birincisi, Türkiye’ye Rusya’dan gelen turist çok fazla para kazandırmıyor, dolayısıyla sektör açısından gelir kaybı beklenmesine karşın, ülkenin turizm gelirleri açısından (ve cari açık açısından) Rus turist sayısının gerilemesi, telafi edilemez bir risk olarak tanımlanmıyor. İkinci sırada Türkiye’nin, Rusya’dan gelen turist sayısındaki %19’luk azalmayı, özellikle Kuzey Afrika, Avustralya, ABD ve Körfez ülkeleri gibi başka kaynaklardan telafi edilebileceği söylenebilir.
Coface Türkiye Genel Müdürü Emre Özer konuyla ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:
“Özetle, sektörel olarak bakıldığında, Rusya’nın uygulamaya koymayı planladığı tedbirler, tarım, gıda, inşaat, giyim, tekstil ve turizm sektörlerinde gelir kayıplarına neden olabilecektir. Bu sektörlerde, Rusya’dan gelen siparişlere bağımlı üretim yapan ve alacaklarını teminat altına almadan, sadece güven ilişkisine dayalı olarak ticaret yapan firmalarda zararlar oluşabilir. Genel ekonomik anlamda ise, tüm bu kalemlerden kaynaklı gelirlerin, milli gelirin ancak %1-1,5’una denk geldiği göz önüne alınırsa, ekonomi açısından büyük bir risk teşkil etmediği söylenebilir.”
Rusya, Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı ülkeler arasında yer alıyor. Türkiye’nin Rusya’dan yıllık ithalatı yaklaşık 25-26 milyar USD civarında bulunuyor. Yıllık ihracatı ise yaklaşık 5 milyar USD seviyesinde. Dolayısıyla iki ülke arasındaki toplam ticaret hacmi 30 milyar USD seviyesine yakın seyrediyor.
Rusya’da, farklı sektörlere yayılmış durumda (özellikle inşaat, tekstil ve giyim) 10 milyar USD’ı aşan Türk yatırımları var. Bu yatırımların bir kısmı Ar-Ge’ye dayalı, bir kısmı da Rusya KOBİ niteliği taşıyor.
Rusya ekonomisinde 2013'ten bu yana görülen yavaşlama 2015'de derinleşti. Ekonomik aktivitenin motoru olan özel tüketim yüksek enflasyon ve artan hane halkı borçları sebebiyle zayıflıyor. Yatırımları iş güveni kaybından etkilenirken Batı yaptırımları kaynaklı döviz finansmanı kısıtlamaları da yatırımlara darbe vuruyor. Merkez Bankası’nın Ocak 2015'ten bu yana uyguladığı faiz indirimlerine karşın faizin halen yüksek seviyede olması (%11) krediye ulaşımı kısıtlıyor. Enflasyonunun 2015 sonuna kadar yüksek kalması bekleniyor. İthal edilen ürün fiyatları Ruble'deki değer kaybı sebebiyle yüksek olurken belirli tarım ürünlerine uygulanan ambargonun sonucunda fiyatlarda keskin artış yaşandı. Bankacılık sektörünün borç ödeyebilirliği ve likidite riski ciddi oranda arttı. Ekonomik kriz ortamı ve bankaların finansal piyasalara erişimde güçlük çekmesi bu bakımdan etkili oldu. Ruble'deki değer kaybı da dolar bazındaki borçların yükünü artırıyor.
İhbar Hattı
05342045702
