İran’dan 1 milyon varillik ekstra üretim olasılığı
OPEC’ten çıkan karar üretim kotasını değiştirmedi. Fakat İran ve Irak’ın üretimini artırma düşünceleri söz konusu. Irak şu anda OPEC içerisindeki en büyük ikinci üretici konumunda ve günlük üretimi 3,87 milyon varil düzeyinde. Irak’ta özellikle siyasi ve ekonomik istikrarın oluşması, Merkezi ve Kuzey yönetimlerin arasındaki enerji ihtilafının çözümlenmesi, petrol üretimini de artırabilecektir. İran kanadında ise P5+1 görüşmeleri devam ediyor ve görüşmelerin olumlu sonuçlanması durumunda İran’ın üretim kapasitesi ekstra 1 milyon varillik üretime müsaade ediyor. Bu da küresel arz fazlasını yukarı taşıyacak bir unsur olarak görülebilir. OPEC kararı ABD’deki göstergeler göz önünde bulundurulduğunda doğru çalışıyor ve fiyatlar yükselmeye başlıyor. Ayrıca öngörüldüğü üzere özellikle Asya kaynaklı talep artışından OPEC memnun gözükmekte. OPEC toplantısındaki bir diğer not da Kuveyt’in üretimini tam kapasitede 370 bin varil artırmak istemesi. Bu da OPEC cephesinde arz fazlasını artıracak bir etken olarak düşünülebilir.
ABD belirleyici olmaya devam ediyor
Diğer yandan Ham petrolde ABD belirleyici olmaya devam ediyor. Son bir buçuk ayda günlük üretimi 220 bin varil artıran ABD aynı zamanda günlük 9,61 milyonluk seviye ile rekor düzeye ulaştı. Üretimin özellikle 9,6 milyon varil üzerinde kalması ABD üretimine yönelik endişeleri hafifletebilir. Diğer taraftan rafinerilerin daha fazla ham petrol işlemesi de stokları azaltan ana etken. Bu da şu anki üretimin, rafine petrol talebini karşılamadığını gösteriyor. Bunda üretim kapasitesini yükselten ham petrol rafinerilerinin etkisi büyük. ABD’de ikinci önemli noktada ham petrol sondaj kule sayısındaki düşüş. Son 1 yılda %59 düşen sondaj kule sayısı da arz cephesini tehdit etse de artan üretim, sondaj kulelerindeki verimliliğe işaret ediyor. Fakat piyasa sondaj kulelerindeki trendi takip etmeye devam edecektir. Burada dikkat çeken nokta sondaj kule sayısındaki azalmaya karşın üretimin artması. Bu da faaliyet gösteren kule başı üretimin 2,5 katın üzerinde artmış olmasıdır.
Değerlendirme
ABD üretiminin artışı istikrar kazanırsa ve artan petrol fiyatları yeni sondaj kulelerinin faaliyete geçmesini sağlarsa fiyatlardaki yukarı yönlü hareketin sınırlı olabileceği söylenebilir. Fakat son 1 yılda %59 düşüş gösteren üretim kulelerindeki düşüş devam ederse, arz endişeleri artabilir ve WTI’da 61,80 Brent’te ise 66,0-67,0 direnç bandı aşılabilir. OPEC kanadında ise dikkatler İran P5+1 görüşmelerinde olacak. Yakın zamanda mümkün görülmese de İran’a ambargonun kalkması piyasaya ekstra 1 milyon varillik arz demektir. OPEC’in bir sonraki toplantı ise Aralık ayında olacak. OPEC, talebin artması halinde üretimini de artıracağını açıkladı ve bu da OPEC’in aşırı yüksek petrol fiyatını arzu etmediğini gösteriyor.
Vahap TAŞTAN, İNTEGRAL MENKUL DEĞERLER, Analist
İhbar Hattı
05342045702
