İÜGS İsraf Raporu

İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi’nin (İÜGS) hazırladığı “İsraf Raporu”, ülkemizdeki israf oranlarına dair önemli bulgular sunuyor. Gerek ekonomik gerekse çevresel açıdan büyük tehdit oluşturan israf, sadece bireyler veya küçük grupların değil, tüm toplumun ve devletin karşılaştığı ciddi bir sorundur. Rapor, israfın önlenmesi için önerilen stratejiler ve alınması gereken önlemlerle ilgili önemli bilgiler sunuyor. Türkiye’deki kaynakların verimli kullanımı, toplumsal ve ekonomik sürdürülebilirlik açısından kritik bir öneme sahiptir.

İÜGS’nin israf raporunda, Türkiye’deki israfın doğrudan ekonomik kayıplara yol açtığı vurgulanıyor. 2023 yılı itibariyle gıda, enerji, su ve diğer temel kaynaklar üzerindeki israf, devletin yıllık bütçesinden ciddi paylar almakta. Gıda israfı, en dikkat çekici konulardan biri olarak öne çıkıyor. Türkiye’de her yıl milyonlarca ton gıda israf edilmekte ve bu da ciddi bir ekonomik kayıp oluşturuyor. Aynı zamanda çevresel etkiler de büyük. İsraf edilen gıda, çöplüklere gönderildiğinde metan gazı üretir ve bu da iklim değişikliği üzerinde olumsuz bir etki yaratır.
Çevresel etkiler yalnızca gıda israfıyla sınırlı değildir. Elektrik ve su israfı da ciddi seviyelere ulaşmış durumdadır. Raporda, su kaynaklarının bilinçsizce kullanılması ve elektrik tüketiminin gereksiz şekilde yüksek olması, Türkiye’nin su ve enerji politikalarındaki zafiyetleri ortaya koymaktadır. Söz konusu israf, ülkenin sınırlı kaynaklarının verimli kullanılması gerektiği gerçeğini gözler önüne seriyor.

İsraf, sadece maddi kayıplara neden olmakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal yapıyı da olumsuz etkiler. Türkiye’deki gelir adaletsizliği düşünüldüğünde, israfın toplumsal anlamda daha büyük bir anlam taşıdığı görülüyor. Yoksul kesimler, en temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanırken, zengin kesimler yüksek gelir seviyeleriyle israf yapabilmektedir. Bu durum, toplumsal eşitsizliğin daha da derinleşmesine yol açmaktadır.

Ayrıca, Türkiye’de sosyal medya ve tüketim kültürünün hızla yayılması, insanları daha fazla tüketime yönlendirmiştir. Bu da israfın artmasına sebep olmuştur. Rapor, özellikle genç neslin harcama alışkanlıklarının, çevresel kaynakların daha fazla tüketilmesine yol açtığını belirtiyor.

İÜGS’nin raporunda, israfın önlenmesi için kapsamlı bir eylem planı önerilmektedir. Eğitim ve farkındalık çalışmaları, israfı azaltma noktasında ilk adım olmalıdır. Hükümetin, okullarda ve toplumda israfın önlenmesi için eğitici programlar düzenlemesi önerilmektedir. Ayrıca, medya ve sosyal medya aracılığıyla da israf konusunda toplumsal bilincin artırılması gerektiği vurgulanıyor.
Bunun yanı sıra, tüketici davranışlarını değiştirmeye yönelik politikaların uygulanması gerekmektedir. Kamu ve özel sektör iş birliğiyle, üretim ve tüketim süreçlerinde kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlamak için teşvikler oluşturulabilir. Örneğin, enerji verimliliği ve geri dönüşüm konularında yapılan yatırımların desteklenmesi, atıkların yeniden değerlendirilmesi için teşvikler sunulabilir.
Çiftçilere yönelik olarak, gıda üretiminde israfı önleyecek verimli tekniklerin yaygınlaştırılması büyük önem taşımaktadır. Organik tarım ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının teşvik edilmesi, gıda israfının önlenmesi için önemli bir adım olacaktır.

İÜGS tarafından hazırlanan israf raporu, Türkiye’deki israfın boyutları ve bu duruma karşı alınması gereken tedbirler konusunda önemli veriler sunmaktadır. İsraf, yalnızca bir ekonomik sorun değil, aynı zamanda çevresel ve toplumsal sorunların da kaynağıdır. Bunun önlenmesi, ancak toplumsal bir seferberlik ile mümkün olacaktır. Türkiye’nin kaynaklarının verimli kullanılması, yalnızca ekonomik değil, çevresel ve toplumsal sürdürülebilirlik açısından da kritik bir adımdır.
İsrafın önlenmesi için atılacak her adım, Türkiye’nin daha sağlıklı bir geleceğe adım atmasını sağlayacaktır. Bu süreçte devletin ve toplumun tüm kesimlerinin iş birliği içinde hareket etmesi gerektiği açıktır.
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
Zaferozcivan59@gmail.com