Türkiye ile Romanya Arasında Ticari İlişkilerin Gelişimi ve Geleceği

Türkiye’nin Avrupa Birliği üyesi ülkelerle yürüttüğü ekonomik ilişkiler arasında Romanya’nın ayrı bir yeri bulunmaktadır. Gerek tarihsel bağlar gerekse iki ülkenin Karadeniz üzerinden komşuluğu, ticaretin istikrarlı biçimde artmasına zemin hazırlamaktadır. Özellikle 2007 yılında Romanya’nın Avrupa Birliği’ne katılımıyla birlikte Türkiye-Romanya ticari ilişkileri hem kurumsal hem de yasal açıdan daha güçlü bir zemine oturmuştur. Günümüzde Romanya, Türkiye’nin Balkanlardaki en önemli ticaret ortaklarından biri haline gelmiş durumdadır.

Son yıllarda Türkiye ile Romanya arasındaki ticaret hacmi istikrarlı biçimde artış göstermektedir. Resmi verilere göre, iki ülke arasındaki ticaret hacmi 10 milyar dolar seviyesine yaklaşmıştır. Türkiye, Romanya’nın en büyük dış ticaret ortaklarından biri olurken, Romanya da Türkiye’nin Balkanlar’daki ikinci büyük ticaret ortağıdır.
Türkiye’nin Romanya’ya ihracatında başlıca kalemler; otomotiv ve yan sanayi ürünleri, makine ve ekipmanlar, tekstil ve hazır giyim, elektrikli ev aletleri, inşaat malzemeleri ve kimyasal ürünlerdir. Buna karşılık Romanya’dan Türkiye’ye ithal edilen ürünler arasında demir-çelik ürünleri, sanayi hammaddeleri, petrol türevleri, tarımsal ürünler ve ağaç-mobilya sanayi ürünleri öne çıkmaktadır. Bu çeşitlilik, iki ülke arasındaki ekonomik bağların yalnızca tek bir sektöre dayalı olmadığını, çok yönlü bir karakter taşıdığını göstermektedir.

Ticari ilişkilerin ötesinde Türkiye ile Romanya arasındaki ekonomik bağların en güçlü yönlerinden biri de yatırımlardır. Romanya, Türk yatırımcılar için cazip bir pazar haline gelmiş ve bugün Romanya’da 16 bini aşkın Türk sermayeli şirket faaliyet göstermektedir. Bu yatırımlar genellikle inşaat, perakende, tekstil, gıda ve lojistik sektörlerinde yoğunlaşmaktadır. Özellikle Romanya’daki AVM yatırımlarının önemli bir kısmında Türk firmalarının imzası bulunmaktadır.

Öte yandan Romanya şirketlerinin de Türkiye’de çeşitli alanlarda yatırım yaptığı görülmektedir. Romanya’nın özellikle enerji ve tarım sektörlerinde Türkiye’de iş birliği arayışına girmesi, karşılıklı yatırımların dengeli biçimde gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Türkiye-Romanya ticari ilişkilerini diğer Avrupa ülkelerinden farklı kılan en önemli unsurlardan biri, Karadeniz üzerinden kurulan doğrudan ulaşım ağlarıdır. Karadeniz limanları üzerinden gerçekleşen deniz taşımacılığı, ticaretin maliyetlerini düşürmekte ve iki ülke arasındaki ticaret hacminin büyümesine ivme kazandırmaktadır. Özellikle Constanța Limanı ile İstanbul ve Karadeniz’in Anadolu yakasındaki limanlar arasında gelişen deniz trafiği, ticari ilişkilerin lojistik ayağını güçlendirmektedir.
Bu noktada, Karadeniz Ekonomik İş birliği Örgütü (KEİ) çerçevesinde Türkiye ve Romanya’nın ortak çalışmalar yürütmesi de dikkat çekmektedir. Enerji güvenliği, ulaştırma koridorları ve dijital ekonomi gibi başlıklar, iki ülkenin ortak gündeminde yer almaktadır.

Türkiye ile Romanya arasındaki ticaretin geleceğini belirleyecek unsurlardan biri de Avrupa Birliği ile ilişkiler olacaktır. Türkiye’nin Gümrük Birliği üyeliği, Romanya ile ticaretin daha serbest bir ortamda gerçekleşmesini sağlarken, aynı zamanda yeni fırsatlar da yaratmaktadır. Romanya, AB içinde Türkiye’nin sesini duyurabileceği ve ortak politikalar geliştirebileceği önemli bir aktör olarak öne çıkmaktadır.
Enerji, savunma sanayii ve ulaştırma alanlarında iş birliği potansiyeli giderek artmaktadır. Özellikle Romanya’nın Karadeniz’de sahip olduğu doğal gaz rezervleri, Türkiye’nin enerji güvenliği stratejileriyle kesişmektedir. Bu çerçevede, iki ülke arasındaki enerji ortaklıklarının ilerleyen yıllarda daha da güçlenmesi beklenmektedir.

Ticari ilişkiler yalnızca mal ve hizmet alışverişiyle sınırlı değildir. Türkiye ile Romanya arasındaki kültürel bağlar da ticareti destekleyen önemli bir unsurdur. Osmanlı döneminden günümüze uzanan tarihsel etkileşim, iki halk arasında güçlü bir köprü oluşturmuştur. Günümüzde Romanya’da yaşayan Türk ve Tatar toplulukları, iki ülke arasındaki kültürel ve ticari ilişkilerin gelişmesine katkı sağlamaktadır. Aynı şekilde, eğitim ve turizm alanındaki etkileşim de ekonomik ilişkilerin zenginleşmesine yardımcı olmaktadır.

Türkiye ile Romanya arasındaki ticari ilişkilerin önümüzdeki dönemde daha da büyümesi beklenmektedir. İki ülke arasında 15-20 milyar dolar seviyesinde bir ticaret hacmi hedeflenmektedir. Bu hedefe ulaşmak için lojistik altyapının güçlendirilmesi, serbest ticareti teşvik eden yeni anlaşmalar yapılması ve yatırım ortamının iyileştirilmesi büyük önem taşımaktadır.

Ayrıca dijital ekonomi, yeşil enerji ve savunma sanayii gibi yükselen sektörlerde ortak projeler geliştirilmesi gündemdedir. Özellikle Avrupa Birliği’nin yeşil dönüşüm politikaları, Türkiye ve Romanya arasında sürdürülebilir enerji yatırımlarını teşvik edebilir.

Türkiye ile Romanya arasındaki ticari ilişkiler, tarihsel dostluk ve coğrafi yakınlığın yanı sıra karşılıklı ekonomik çıkarların bir yansıması olarak her geçen yıl güçlenmektedir. İkili ticaret hacmindeki artış, yatırımlardaki çeşitlilik ve Karadeniz’in sunduğu stratejik avantajlar, bu ilişkinin gelecekte de gelişerek süreceğini göstermektedir. Küresel ekonomide yaşanan belirsizliklere rağmen, Türkiye ve Romanya’nın karşılıklı dayanışma ve iş birliğiyle bölgesel istikrar ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmaya devam edeceği açıktır.

ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
Zaferozcivan59@gmail.com